Kako izolovati potkrovlje
Izolacija potkrovlja
Potkrovlje koje se preuređuje za stanovanje treba izolovati da bi se toplotni gubici sveli na najmanju meru. Dobra izolacija omogućava lakše i jevtinije grejanje zimi i udobniji boravak za vreme letnjih vrućina. Najčešća debljina izolacionog materijala iznosi 10cm, a ponekad i do 15cm. Sa spoljne strane izolacionog materijala oblikuje se provetreni vazdušni sloj oko 5cm debljine. Važno je zaptivanje podnih i tavaničnih površina da se ne bi umanjili efekti izolacije produvavanjem hladnog vazduha kroz pukotine i spojeve u konstrukciji.Termoizolacioni slojevi krovnih ravni
Postoji više mogućnosti za rešenje detalja slojeva termoizolacije, krovnog pokrivača i unutrašnje obrade. Npr, za konstrukciju slojeva krova koja se sastoji od žljebljenog crepa preko letava 2,5/5, na rastojanju 33,3cm, ispod rogova pričvršćena je krovna lepenka kao zaštita termoizolacije od produvavanja i kvašenja u slučaju oštećenja crepova. Između lepenke i crepa vazduh slobodno cirkuliše. S donje strane upravno na pravac rogova, preko krovne lepenke prikucane su gredice 5/10 na rastojanju 50cm. Između njih se smeštaju ploče mineralne vune, debljine 10cm. Preko izolacionih ploča i gredica razastire se i pričvršćuje aluminijumska folija kao barijera pritisku pare. Završna obrada unutrašnjih površina sastoji se od gips-kartonskih ploča, lamperije, iverice i slično.
Ako su površine opšivene gips-kartonskim pločama, ivericom ili heraklit pločama, spojnice treba obraditi na način opisan u poglavlju o pregradnim zidovima. U protivnom, pojaviće se prskotine na slojevima završne obrade.
Detalj toplotne izolacije sa slojem mineralne vune debljine 10 cm između rogova - sa unutrašnje strane preko rogova i mineralne vune razapeta je aluminijumska folija, koja ima ulogu parne brane za zaštitu izolacionih slojeva.
Na više načina je moguće uraditi završnu obradu unutrašnjih površina. Najčešće se koristi lamperija (kao u ovom slučaju). Klasičan plafon (letve, trska, čok i krečni ili produžni malter) ima prednost, iako se sporije radi po mokrom postupku, u dobrom zaptivanju između zidova i plafona i u još jednom vazdušnom sloju od 2,5cm između izolacije i malterske površine.
Preko rogova sa spoljne strane površina je obložena čamovom daskom, koja služi kao podloga za ter-papir - zaštitu od vetra i eventualnog prokišnjavanja i kvašenja termoizolacije. Između daščane oplate i sloja mineralne vune je vazdušni sloj koji se ventilira od strehe ka slemenu.
Preko ter-papira i daščane oplate prikovane su produžene letve, a preko njih poprečne letve - nosači crepa čije rastojanje zavisi od načina pokrivanja (jednostruko, gusto, duplo ili žljebljeni crep). Na taj način formiran je još jedan sloj vazduha između crepa i daščane oplate. Naizmenični slojevi crepa, vazduha, oplate i termoizolacije i završne unutrašnje obrade su odlična zaštita potkrovnog prostora kako od gubitka toplote, tako i od letnje visoke temperature.
U slučaju potrebe za ojačanje roga - detalj na kom su dve daske debljine 2,5-5cm prikovane sa jedne ili sa obe strane oslabljenog roga.
Ako se žele postići efekti sa vidljivijim rogovima, a između njih slojevi termoizolacije, onda se to može ostvariti tako što se termoizolacioni slojevi formiraju od heraklit ploča (sa spoljne strane) i stiropora ili mineralne vune sa unutrašnje strane. Heraklit ploča je pričvršćena na letve 2,5/5cm prikovane duž rogova. Stiropor, kao glavni deo termoizolacije, naleže na lamperiju. Lamperija je prikovana na drugu unutrašnju letvu duž rogova. Između lamperije i stiropora je parna brana od alu-folije.
Između rogova, a ispod letvi, razapeta je ter-hartija kao zaštita od eventualnog prokišnjavanja u vazdušni prostor između heraklita i crepa. Fuga koja se javlja između lamperije i vidljivih rogova pokriva se ugaonom lajsnom. Vazdušni prostor između termoizolacije i ter-papira provetrava se strujanjem od streha ka slemenu. Ovo strujanje osigurava suvu termoizolaciju i odstranjuje deo toplote koji se leti javlja usled pregrejavanja crepa.
Bočni zidovi u potkrovlju
Delovi površina potkrovlja čije je rastojanje od poda do krovne ravni ispod 1 m visine nepodesni su za korišćenje. Prostor iznad tih površina odvaja se od ostalog dela potkrovlja bočnim pregradnim zidovima, Različite su mogućnosti za izradu ovih zidića, a za koju ćemo se opredeliti zavisi između ostalog i od materijala kojim raspolažemo i od toga imamo li nameru da odvojeni prostor ipak za nešto koristimo.
Bočni zidić može se formirati kao produžetak plafonske konstrukcije izrađene na klasičan način od letava, trske, čok-maltera i sloja krečnog maltera. Ovaj sistem je nošen roštiljem od gredica 5/5 cm pričvršćenim za rogove i venčanice. Horizontalne letve preko roštilja gredica nosači su za jednoslojnu trsku kao podlogu za malter kao krajnju obradu.
Termoizolacija od mineralne vune pričvršćena je na vertikalne gredice i letve sa spoljne strane pregradnog zida. Druga varijanta na istoj slici pokazuje da se bočni zid može oformiti i u vidu plakara. U tom slučaju termoizolaciju krovne ravni treba izvesti sve do venčanice.
Bočni zid od šupljih blokova za pregrade ozidan je od tavanice do rogova, gde se utapa u krovnu ravan koja ga obezbeđuje od rušenja. Mineralna vuna kao termoizolacija postavlja se sa spoljne strane bočnog zida, od koga je odvojena parnom branom. Sa unutrašnje strane zid je omalterisan. Iznad visine zida obrada unutrašnje površine krovne ravni je po izboru, želji i raspoloživom materijalu: lamperija, gips-kartonske ploče, malter itd.
Mada se prostor iza bočnog zida ne koristi, mora mu se omogućiti pristup radi eventualnih intervencija na krovnom pokrivaču i krovnoj konstrukciji.
Konstrukcija krovnog pokrivača
Za sigurnu zaštitu potkrovnog prostora a i celog objekta, najveći značaj ima odgovarajući pokrivač i njemu odgovarajuća konstrukcija koja ga nosi. Izbor pokrivača mora da bude prilagođen postojećem nagibu krovnih ravni ili nagibe prilagođavati raspoloživom krovnom pokrivaču. Noseća osnova krovnog pokrivača i najbolja zaštita termoizolacionih slojeva je daščana oplata prikovana preko rogova. Daske za ovu oplatu mogu da budu treće klase, a često i ostaci korišćeni za oplatu betonskih konstrukcija.
Preko dasaka prikiva se sloj krovne hartije, počev od strehe ka slemenu, sa preklopima po 10 cm. Po ter-papiru prikovane su letve pravca paralelnog rogovima. Letve omogućavaju oticanje vode koja eventualno prodre kroz krovni pokrivač. Upravno na njih se prikivaju letve nosači crepa, čije se rastojanje podešava prema gustini ili vrsti crepa.
Kroz krovne ravni i pokrivač prodiru ventilacije, nosač antene i dimnjaci, ugrađuju se okviri za izlazak na krovne površine, ležeći prozori i badže.
Osvetljavanje potkrovlja
Otvor za izlazak na krov ugrađuje se između dva roga, gde se letve presecaju i ostavlja prostor za daščani ram unutrašnjih dimenzija 60/60 cm. Ram se sa jedne strane prikiva na rog, a sa druge na umetnutu gredicu drugog roga i rama. Ter-papir se prikiva po obimu rama sa spoljne strane, u visini oko 10 cm.
Ako u krovnu ravan treba ugraditi prozor širine veće od razmaka među rogovima, onda jedan rog treba preseći, deo njegove dužine odstraniti, a preostale delove prihvatiti (vekslovati) gredicama prihvatnicama koje se oslanjaju na susedne rogove.
Prodor ventilacione cevi kroz pokrivač obezbeđuje se od prokišnjavanja opšivkom od pocinkovanog lima razvijene širine oko 50 cm, koja je na licu mesta zaletovana za ventilacionu glavu pod uglom nagiba krova, s gornje strane zavučena pod crep, a sa donje postavljena preko crepova. Sa strane su nabori lima (falcevi) radi sprečavanja vode da se sliva sa strane.
Presek kroz opšivku izlaza na krovnu površinu pokrivenu crepom - ovde je očigledno da opšivka od lima koja se podvlači pod pokrivač od crepa opšiva i drveni ram po celoj visini koja nadvisuje krovnu ravan. Poklopac od lima ojačan je po obimu čeličnom šipkom ^8 do 10 mm i šarkom vezan za ram. Poklopac se rezom zabravljuje sa unutrašnje strane krovnog prostora.
Slična konstrukcija se primenjuje za obezbeđenje ležećeg krovnog prozora. Prozori ove vrste su fabričke izrade čiji su detalji rešeni tako da osiguravaju zaptivanje protiv prokišnjavanja i produvavanja. Ugrađuju se u krovne ravni nagiba od 15 do 70°. Krilo i okvir od smrekovine opšiveni su plastificiranim aluminijumskim limom. Zastakljuju se dvoslojnim izolacijskim staklom. Koeficijent toplote provodljivosti K jednak 0 je 2,9 W/m2K i zvučne zaštite od 31 dB. Okov prozora omogućava obrtanje krila oko horizontalne ose za 180°, stabilnost u svakom položaju, pa se staklo može čistiti i sa spoljne strane.
Na prozor sa unutrašnje strane montiraju se žaluzine, roletne ili zavese. Proizvodne dimenzije su 54/70, 78/96, 78/118, 114/118 cm. Površina prozorskog otvora treba da je 1/10 stambene površine. Donja ivica stakla je na 115 cm a gornja najmanje 185 cm od poda.
Bočne stranice okvira prozora pričvršćuju se za rogove. Šupljine između rogova poprečnih gredica okvira prozora moraju se popuniti izolacionom masom da bi se otklonili termički mostovi.
Vertikalni krovni prozor
U poređenju sa ležećim, vertikalni krovni prozor ima niz prednosti i nedostataka. Nedostaci su u dva do tri puta većoj ceni izrade i 30-50% manjoj količini svetlosti koja kroz istu površinu prodire u prostoriju, u složenoj konstrukciji krovne badže koju treba dograditi na krovnu površinu.
Prednost je u vertikalnom položaju kao kod svakog drugog prozora, u njegovoj pristupačnosti i providnosti i za vreme padavina i što ne prokišnjava. Kostur konstrukcije krovne badže lakše je i racionalnije izvesti na strmim nego na krovovima blagog nagiba.
Konstrukcija je pričvršćena na susedne rogove krova strmog nagiba i sastavljena je od gredica 5/8. U prednju pravougaonu površinu ugrađuje se stojeći prozor standardnih dimenzija ili specijalno pravljen po meri. U trougaone bočne i jednu prednju površinu između gredica ugrađuje se termoizolacija sa parnom branom i dvostranom opšivkom od lamperije. Celu konstrukciju prekrivaju dve trapezne površine u obliku dvovodnog krova. Krovne površine se takođe termički izoluju i pokrivaju istom vrstom pokrivača kojom je zaštićen ceo krov.
Konstrukcija za vertikalni prozor na strmijoj krovnoj ravni mansardnog krova - širina stojećeg prozora odgovara dvostrukom rastojanju između rogova. Presečeni rog je prihvaćen poprečnom gredicom u visini parapeta. Otvor u strmoj krovnoj ravni pokriven je prepuštanjem krovne ravni blažeg nagiba. Trougaone bočne strane i krovna površina iznad badže toplotno se izoluju istom izolacijom kao i celo potkrovlje.
Rešenje detalja opšivke i ugradnja prozora sa staklom prikazano - vrsta krovnog pokrivača kojim je pokriven ceo krov primenjuje se i za badžu.
Zasek u krovu je jedan od načina osvetljavanja potkrovlja. Zasekom se deo krovne površine i podna površina ispod nje pretvara u lođu. Zbog toga se pod izoluje toplotno i protiv prokišnjavanja. Slojevi poda zaseka su isti kao kod prohodnog ravnog krova. Preko nosive ploče tavanice postavljen je sloj za pad, parna brana je zaštita termoizolocije od pritiska pare iz donjih prostorija. Sloj termoizolacije izrađuje se od stiropora, presovane mineralne vune, perlit betona itd. Iznad termoizolacije izrađuje se hidroizolacija od sledećih slojeva:
sloj perforiranih bitumenskih traka tačkasto lepljenih, premaz vrućim bitumenom
sloj bitumenskih traka sa uloškom od staklene tkanine, premaz vrućim bitumenom,
sloj bitumenskih traka sa uloškom od staklenog voala, premaz vrućim bitumenom,
sloj bitumenskih traka sa uloškom od staklenog voala i premaz vrućim bitumenom.
Preko gotove izolacije slobodno se razastire polietilenska folija, debljine 0,15 mm, bez lepljenja sa preklopom od 10 cm. Posle toga razastire se cementni malter u koji se polažu keramičke pločice kao završna podna obloga.
Izvor: Aluminijum i PVC magazin
